Lezerskit Engel van Mesopotamië van Brenda Meuleman

Extra materiaal bij Engel van Mesopotamie van Brenda Meuleman, over Gertrude Bell

Figuur 1 Portretfoto Gertrude Bell

“Vier jaar geleden stuitte ik in een historisch tijdschrift op een omkaderd stukje tekst met een sepia foto van een chique vrouw die met een licht ironische trek om haar mond in de camera in keek: ze bleek Gertrude Bell te heten en aan het begin vorige eeuw een bekend bergbeklimster, ontdekkingsreizigster, archeoloog en schrijfster te zijn geweest. Ik ging steeds meer over haar lezen en deze fascinerende vrouw liet mij in de jaren die volgden niet meer los. Tot nu, nu het boek af is” (Brenda Meuleman).

Engel van Mesopotamië is een historische roman geïnspireerd op het ongelofelijke leven van Gertrude Bell, in 1868 geboren als dochter van een Engelse ijzermagnaat. Deze ‘powervrouw’ – ook wel de vrouwelijke ‘Lawrence of Arabia’ genoemd – is in vergetelheid geraakt. Al jong geeft ze blijk van ambitie, want als eerste vrouw studeert ze summa cum laude af in moderne geschiedenis aan de universiteit van Oxford. In die tijd is het nog nauwelijks geaccepteerd dat vrouwen studeren.

In 1899 beklimt ze haar eerste berg in de Franse Alpen, la Meije, in lange rok (!). Twee jaar later bedwingt ze de Zwitserse alpen, dit keer heeft ze de rok voor een broek verwisseld; een mannenmodel, broeken voor vrouwen bestaan nog niet. Uiteindelijk groeit ze uit tot een van de beste alpinistes ter wereld. De Gertrudspitze in het Zwitserse Engelhörner gebergte is naar haar vernoemd, ter ere van het feit dat zij als eerste alle toppen van deze keten bedwong.

Dan wordt haar aandacht getrokken door de Oriënt. Ze onderneemt trektochten in onder meer de ruige, niet ongevaarlijke landstreek van Mesopotamië – het stroomgebied tussen de Eufraat en de Tigris – later grofweg Irak. Ze leert Arabisch en spreekt met de mensen. Na een stoomcursus archeologie bij een professor gaat ze de overblijfselen uit oude beschavingen onderzoeken, fotograferen en uitgebreid beschrijven en publiceren: niets is half werk bij haar.

Figuur 2 Gertrude Bell in Bergen (1899)
Figuur 3 Gertrude Bell voor monument Kubbet Duris (Libanon, 1900)

Na de Eerste Wereldoorlog strijkt ze neer in Bagdad en wordt ze als oriental secretary adviseur voor de Britse regering. Door haar jarenlange aanwezigheid in het Midden-Oosten is zij bekend met de cultuur, de taal, de stammen en hun onderlinge strijd. Het Verenigd Koninkrijk heeft het bestuur van Irak in handen en ze rapporteert aan Winston Churchill, toen nog minister der Koloniën. Met tijdgenoot T.E. Lawrence deelt ze het streven naar vrijheid en onafhankelijkheid voor de inwoners van Irak.

Figuur 4 T.E. Lawrence, Faisal I, Gertrude Bell
Figuur 5 Winston Churchill, Gertrude Bell en T.E. Lawrence tijdens een vredesconferentie in Caïro (1921)

Gertrude Bell gelooft in de kracht van een nog te benoemen koning, Faisal I, om de bevolking te verenigen. Ze is fel tegenstander van het geweld dat Britse troepen gebruiken om opstanden in toom te houden, ze wil praten en wederzijds begrip creëren. En ja, naar haar wordt geluisterd. Bell is een vrouw met aanzien in een door mannen gedomineerde wereld. Maar is haar leven wel zo succesvol, en gelukkig? Wat trekt haar als Engelse aan verre oorden, waar altijd gevaar dreigt?

Figuur 6 Gertrude tijdens picknick met koning Faisal I en gevolg (1922)

Engel van Mesopotamië gaat over de psychologie achter de keuzes van een ambitieuze, nietsontziende archeologe en ontdekkingsreizigster, die in deze roman Helen King heet; over Helens voorzichtige hoop op liefde en haar persoonlijke strijd, tegen de achtergrond van het benauwde, instabiele Midden-Oosten.

Het verhaal wordt overschaduwd door een ongeluk uit haar jeugd. Dit familiedrama is door haar toedoen gebeurd en de gevolgen draagt ze voor altijd met zich mee. Helen heeft een leven als hierboven beschreven, met werk waar ze zich vol energie op stort, maar de dood zit haar op de hielen. Ze ontvangt prins Faisal op het station in Bagdad en tot zijn staf blijkt een Brit te horen die al gauw haar interesse wekt en met wie ze optrekt. Over haar jeugdtrauma spreekt ze met niemand, ook niet met hem.

Ondertussen broeit het in haar hoofd, terwijl haar omgeving steeds vijandiger wordt. Wanneer haar vader haar vanuit Engeland opzoekt en haar confronteert met het verleden blijft ze in verwarring achter. In het dagelijkse leven verliest ze steeds meer controle en heeft ze twijfels over de toekomst. Haar stille hoop is gevestigd op die prille, nieuwe liefde. Durft ze hem de waarheid vertellen, kan hij haar redding zijn?


De Kliniek

De Kliniek

Dl 2 in de Connie Woolwine-serie van de bestsellerauteur Helen Fields, bekend van de D.I. Callanach serie met Luc en Ava in de hoofdrollen. Voor de lezers van Karen Slaughter en M.J. Arlidge.

Bestel nu jouw exemplaar voor € 14,99

Bestellen