Claartje Kruijf: nieuwe Theoloog des Vaderlands
26 september 2017
Gisteravond vond de Nacht van de Theologie plaats, waarop Janneke Stegeman het stokje doorgaf en Claartje Kruijff de nieuwe Theoloog des Vaderlands werd. Hoewel de stem van het publiek redelijk gelijk op liep tussen de drie genomineerden (Almatine Leene, Rikko Voorberg en Claartje Kruijf), was de jury het grotendeels eens. De prijs van 10.000 euro die Kruijf bij de titel ontvangt gaat zij besteden aan het oprichten van een schrijverscollectief dat zich gaat bezighouden met de actualisering van het Onze Vader. In 2016 schreef Kruijf het boek Leegte achter de dingen, waarin zij grote en kleine levensvragen over ‘zin en zijn’ behandeld, waarmee zij in haar eigen leven en in haar werk te maken krijgt.
Onafhankelijke denktank
Kruijf wil een onafhankelijk schrijvende denktank vormen. Met een kleine groep denkers/schrijvers wil zij een jaar lang verdieping zoeken ten aanzien van levensvragen. Ze mist tijd, concentratie en diepgang in een haastige en chaotische maatschappij waarin de buitenkant van het leven dominant lijkt.
Het lijkt alsof het gesprek over wat goed (samen-) leven is nauwelijks gevoerd wordt of in ieder geval verder polariseert en verschraalt. Zij stelt zich voor dat deze denktank vragen stelt, verdieping zoekt en gezamenlijk schrijft over kernthema’s uit het alom bekende gebed: het Onze Vader. (Wie is ons? Wie of wat is ons heilig? Geef ons heden ons dagelijks brood, Verlos ons van het kwaad )
De denktank bestaat uit een protestantse en katholieke theoloog, een humanistische moslim, een rabbijn, een schrijver die asielzoeker was en Kruijf vanuit de oecumene. Deze mensen schrijven allemaal op een openhartige en geloofwaardige manier vanuit hun eigen achtergrond en plaats in de samenleving. Tijdens dit jaar zullen ze samen nadenken over hoe we ons denken en schrijven op een creatieve en effectieve manier delen. Ze zou samen willen werken aan taal die hoofd en hart verbindt. Met als doel: bijdragen aan een meer kwalitatief gesprek over ons geloof en samenleven.
500-jarig Jubileum van de Reformatie
Tegen het einde van de avond zet Freek de Jonge de samenzang in. De uitverkochte zaal zingt uit volle borst mee met de tekst die de cabaretier voor de gelegenheid heeft geschreven, op een zeer bekende en zeer protestantse melodie. Op de tonen van het lied ‘Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heren hand’ klinkt het nu: ‘Wat de toekomst brengen moge, ‘k vertrouw op de verzorgingsstaat’.
De Nacht van de Theologie, afgelopen zaterdag in Hilversum, haakte aan op het 500-jarig jubileum van de Reformatie. Eind volgende maand is het precies vijf eeuwen terug dat de Duitse monnik Maarten Luther in protest kwam tegen de rooms-katholieke leer. Het Woord, de Bijbel, moest centraal staan, vond Luther. En in die Bijbel, vertelde Luther-kenner Herman Selderhuis tijdens de Nacht van de Theologie, staat er volgens kerkhervormer Luther uiteindelijk maar één centraal: Christus.
Ontkerkelijking
Wat is er vijfhonderd jaar later nog van dat gedachtegoed over? Een heel stuk minder, liet Freek de Jonge zien. Door secularisatie en ontkerkelijking zijn grote delen van de samenleving losgeraakt van haar christelijke wortels. Niet de Bijbel is langer het richtsnoer, maar de mens zelf, ziet De Jonge. Nog een paar regels uit zijn lied: ‘Ik kan het lot niet accepteren, daarvoor heb ik geen geduld. Mocht het mij ergens aan ontberen, krijgt de ander daarvan schuld. Ik doe het goede, mijd het kwade, tot ik niet meer leven wil, krijg bij wijze van genade, mijn voltooidlevenseindepil’. En even later: ‘Wat de toekomst brengen moge, ik weet niet waar ik het zoeken moet’.
Menselijke vragen
Dat is precies waar Claartje Kruijff iets aan wil gaan doen. Kort na het lied van De Jonge werd de Amsterdamse predikante uitgeroepen tot nieuwe Theoloog des Vaderlands. Vorige week vertelde Kruijff (45, behalve predikant is ze ritueelbegeleider en coach voor mensen met levensvragen) in Trouw dat ze mensen erop wil wijzen hoe christelijk geloof kan helpen. “In de Bijbel kun je zoveel leren over het menselijk bestaan. Neem de vragen als, ‘Mens, wie ben je?’ of ‘Ben ik mijn broeders hoeder?’. Die menselijke vragen dwingen me om na te denken hoe ik me verhoud tot mijzelf en anderen.”
De Nacht van de Theologie is een samenwerking van uitgevers, omroepen, media, kerken en nog een aantal andere organisaties. Doel: laten zien dat er met en vanuit de theologie zinnige dingen over leven en samenleven te zeggen zijn.
Wil je meer lezen over Claartje Kruijf en haar boek Leegte achter de dingen? Dat kan hier.
